مشارکت شرقی و چشم انداز همگرایی اتحادیه اروپا

اتحادیه اروپا در سال 2009 برنامه مشارکت شرقی را به شش کشور عضو پیشین اتحاد جماهیر شوروی شامل کشورهای آذربایجان، ارمنستان، گرجستان، بلاروس، مولداوی و اوکراین پیشنهاد و بیانیه مشترکی را در این زمینه امضاء کردند. ناتو نیز به محوریت ایالات متحده آمریکا در چارچوب سیاست های امنیتی سعی در گسترش حضور در این منطقه دارد. این منطقه از نظر ژئوپولتیک و پتانسیل کنترل انتقال انرژی به اروپا حائز اهمیت ویژه می باشد. روسیه از حضور ناتو در کنار مرزها و حوزه نفوذ خود ناخرسند و در تقابل منافع با غرب در منطقه قفقاز، قدرت خود را بعنوان رقیب واقعی در برابر هژمونی ایالات متحده آمریکا به نمایش می گذارد. با توجه به تحولات منطقه قفقاز طی چند سال اخیر و تحولات اوکراین در سال 2014 ، این پژوهش نشان می دهد بازیگران اصلی اتحادیه اروپا و ناتو بدنبال تامین انرژی نفت و گاز مورد نیاز و همچنین تثبیت حوزه امنیتی خود در این منطقه از طریق کشورهای مستقل مشترک المنافع بوده تا از نفوذ مجدد روسیه در این کشورها جلوگیری بعمل آید که این رویکرد اتحادیه اروپا به افزایش همگرایی اعضاء منجر می گردد. از سوی دیگر روسیه از طریق کمک های اقتصادی و نظامی به جمهوری های سابق اتحاد جماهیر شوروی سعی در حفظ نفوذ ژئوپولتیک خود در منطقه را داشته و این تقابل منافع موجب بروز تغییراتی در نظام بین الملل خواهد شد.